Vẽ tranh màu nước là một trong những hình thức nghệ thuật phổ biến và thú vị nhất. Sự trong trẻo và mềm mại của màu nước mang lại cảm giác tươi mới, thanh thoát cho các tác phẩm nghệ thuật. Tuy nhiên, để tạo nên một bức tranh màu nước hoàn hảo, bạn cần hiểu và áp dụng một số nguyên tắc cơ bản. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những quy tắc quan trọng giúp cải thiện kỹ năng vẽ tranh màu nước của mình.
1. Bắt đầu từ màu sáng đến màu tối
Trong thế giới nghệ thuật màu nước, có một phương pháp truyền thống mang tên là “sáng đến tối” – một cách độc đáo để tạo ra những tác phẩm mê hoặc. Điều đặc biệt là, việc hiểu và áp dụng nguyên tắc này không chỉ là một kỹ năng, mà còn là một cuộc phiêu lưu khám phá vẻ đẹp của màu sắc và ánh sáng.
Kỹ thuật này đòi hỏi một chút kế hoạch trước, nhưng đối với những người mới bắt đầu, nắm vững nó là chìa khóa quan trọng mở ra cánh cửa của sự sáng tạo. Dành cho những họa sĩ đã quen với sơn dầu hoặc acrylic, việc chuyển sang màu nước có thể là một thách thức, nhưng đồng thời cũng là cơ hội để khám phá một cách tiếp cận mới trong nghệ thuật.
Tại sao phương pháp này lại được ưa chuộng? Đơn giản vì tính trong suốt của màu nước. Mỗi lớp màu trong tranh cho phép ánh sáng đi qua, tạo ra một sức hút đặc biệt. Bằng cách bắt đầu từ những màu sáng nhất, bạn có thể dần dần xây dựng độ sắc nét và chi tiết, tạo ra sự phong phú và sâu sắc cho tác phẩm của mình.
Nắm vững nguyên tắc từ màu sáng đến màu tối không chỉ giúp bạn tạo ra những bức tranh đẹp mắt mà còn là cách để bạn thấu hiểu sâu hơn về cách mà màu sắc và ánh sáng tương tác trong tác phẩm của mình. Hãy để cuộc hành trình sáng tạo bắt đầu, và bạn sẽ phát hiện ra rằng, đằng sau mỗi lớp màu là một thế giới đầy phong phú đang chờ đợi để được khám phá.
2. Màu nước sẽ nhạt đi khi khô
Màu nước khi khô thường trải qua một sự biến đổi đặc biệt, khiến chúng trở nên nhạt màu hơn và mất đi một phần sự bão hòa màu sắc.
Hiệu ứng làm nhạt màu này khi khô chủ yếu là do sự thay đổi trong cường độ của các hạt màu trên bề mặt giấy khi nước bay hơi. Khi lớp màu nước còn ẩm, nước và chất kết dính trong màu nước tập trung các hạt màu lại gần nhau, làm cho màu sắc trở nên cực kỳ mạnh mẽ và sáng rực. Điều này xảy ra vì ở giai đoạn này, các hạt màu không phân tán ánh sáng nhiều. Khi ánh sáng không bị phản xạ ra nhiều hướng khác nhau, màu sắc trở nên tập trung và rực rỡ hơn.
Tuy nhiên, khi màu nước khô, tất cả nước bay hơi đi và chỉ còn lại các hạt màu trên bề mặt giấy. Một số hạt màu tồn tại ở phần trên, nhưng các hạt nhỏ nhất sẽ thấm vào sợi cellulose của giấy, nơi chúng được ẩn sau và không phản chiếu ánh sáng. Kết quả là ánh sáng màu từ các hạt màu ít được phản chiếu trở lại mắt người xem, làm cho màu sơn trông mờ nhạt hơn, mất đi sự sống động.
Hiểu rõ nguyên tắc này giúp các nghệ sĩ có thể bù đắp bằng cách sử dụng nồng độ hạt màu cao hơn một chút khi họ pha trộn màu sắc, tạo ra những tác phẩm sống động và phong phú hơn
3. Màu trắng đến từ giấy
Màu nước có một điểm khác biệt đặc biệt so với sơn dầu hoặc sơn gouache. Thay vì chỉ đơn giản là tô lên bề mặt một lớp sơn trắng, những vùng trắng và tông sáng thực sự được tạo ra từ chính giấy vẽ.
Điều này làm cho quy trình vẽ từ ánh sáng đến tối trở nên đặc biệt quan trọng. Bất kỳ vùng trắng nào cũng cần được lên kế hoạch trước. Ví dụ, những điểm sáng đã được đề cập thường được tạo ra bằng cách sử dụng chất bảo vệ giấy. Kỹ thuật này bảo vệ bề mặt giấy trong quá trình vẽ, giữ cho những vùng được bảo vệ vẫn giữ được màu trắng sáng!
Và điều tương tự cũng đúng với các tông màu nhẹ hơn. Bởi vì màu nước là trong suốt, khi bạn sử dụng một lớp màu pha loãng, sự trong trắng của giấy sẽ tỏa sáng qua lớp màu.
Do đó, giấy thực sự đóng vai trò quan trọng trong mỗi bức tranh màu nước. Việc lập kế hoạch cho các vùng trắng từ trước trở thành thói quen tự nhiên sau một thời gian dài sáng tạo với màu nước.
4. Tính trong suốt của màu nước
Trong hội họa màu nước, tính trong suốt là một đặc điểm quan trọng. Quy tắc vàng này chính là điểm đặc biệt của sơn màu nước, mà nguyên nhân có lẽ liên quan đến lượng nước lớn mà chúng có! Tính trong suốt này tạo nên sự đặc biệt và độc đáo, khiến cho màu nước trở nên sống động và thu hút.
Và nhờ tính trong suốt này, chúng ta có thể sử dụng kỹ thuật gọi là glazing, một kỹ thuật rất phổ biến và mạnh mẽ trong hội họa màu nước.
Glazing là quá trình đặt lớp một lớp màu nước trong suốt lên một lớp sơn đã khô trước đó. Khi làm như vậy, mỗi lớp màu mới sẽ tạo ra một sự kết hợp với lớp màu dưới đó, tạo ra sự phong phú và sâu sắc hơn trong tác phẩm. Nghệ sĩ có thể xây dựng các lớp màu để tăng cường tông màu, tạo ra hiệu ứng ánh sáng và bóng, và tạo ra các sự pha trộn màu sắc tinh tế.
Glazing giống như việc bạn xây dựng các lớp màu trên giấy, giống như việc xây dựng một tòa nhà, từng tầng một. Mỗi lớp màu mới sẽ làm tăng thêm sự phức tạp và sâu sắc cho tác phẩm.
Tính trong suốt của màu nước giúp tạo ra sự sâu lắng và phức tạp, làm cho mỗi tác phẩm trở nên sống động và đầy cảm xúc.
5. Kỹ thuật ướt trên ướt và ướt trên khô
Trong hội họa màu nước, có hai kỹ thuật cực kỳ quan trọng mà bạn cần phải biết:
Sơn trên bề mặt ướt (Wet-on-Wet): Khi bạn sơn trên bề mặt giấy đã được ướt trước đó, màu sẽ tự nhiên lan tỏa và hòa quyện với nhau. Kỹ thuật này tạo ra các dải màu mềm mại và mượt mà, giống như cảm giác của một buổi sáng sớm mờ sương. Bạn có thể tạo ra các hiệu ứng mờ nhạt đầy lãng mạn hoặc tạo ra các kỹ thuật pha trộn màu sắc độc đáo.
Sơn trên bề mặt khô (Wet-on-Dry): Ngược lại, khi bạn sơn trên bề mặt giấy khô, bạn sẽ có sự kiểm soát chính xác hơn với vết cọ của mình. Điều này giúp bạn tạo ra các chi tiết tinh xảo và đường nét sắc nét. Kỹ thuật này phù hợp để tạo ra các chi tiết nhỏ, như các chi tiết của hoa lá, hoặc để làm nổi bật các chi tiết chính xác trong bức tranh.
Thành thạo cả hai kỹ thuật này cho phép bạn kết hợp giữa sự tự do sáng tạo và sự kiểm soát chính xác, mở ra một thế giới đầy sáng tạo và khám phá trong hội họa màu nước.
6. Chú ý chu kỳ khô của nước
Mỗi lớp màu nước bạn thoa lên giấy sẽ trải qua các giai đoạn khác nhau khi khô, gọi là chu trình khô của nước. Điều này quan trọng vì mỗi giai đoạn ảnh hưởng đến cách mà màu sẽ phản ứng trên bề mặt giấy. Khi màu nước còn ướt, màu sẽ lan rộng mạnh mẽ và không kiểm soát được nhiều. Đây là thời điểm lý tưởng để tạo ra các hiệu ứng nước động và kỹ thuật pha trộn màu.
Khi giấy ẩm ướt, màu có thể trải đều hơn và tạo hiệu ứng đồng nhất. Khi giấy ẩm, màu sẽ thấm vào giấy đều đặn hơn, tạo ra hiệu ứng mềm mại. Khi giấy khô, màu sẽ giữ đúng hình dạng và độ bóng. Kiểm soát nước là một trong những thách thức lớn nhất đối với người mới bắt đầu với màu nước. Hầu hết các vấn đề xuất phát từ việc không kiểm soát được độ ẩm của giấy và cọ vẽ.
Thấu hiểu chu trình nước giúp bạn kiểm soát tốt hơn việc sử dụng màu nước, từ đó tạo ra những tác phẩm đầy màu sắc và sức sống. Điều quan trọng là quan sát và thử nghiệm để hiểu rõ hơn về cách mà màu nước phản ứng ở mỗi giai đoạn, từ đó nâng cao khả năng sáng tạo và kiểm soát của bạn trên bức tranh.
7. Thời gian là yếu tố quan trọng
Màu nước khô rất nhanh so với các loại sơn khác. Khi vẽ, bạn cần phải thao tác nhanh những nét cọ và làm việc với màu nước trong khi bề mặt giấy vẫn còn ẩm. Khi màu khô, việc cố gắng chỉnh sửa có thể trở nên rất khó khăn. Nếu bạn cố tình sửa lại sau khi màu đã khô, có thể bạn sẽ gặp khó khăn và có nguy cơ tạo ra các vệt cọ không đều, có thể sẽ làm hỏng bức tranh của bạn.
Học cách vẽ nhanh và làm việc nhanh chóng khi tạo ra tác phẩm màu nước là rất quan trọng, nhưng đồng thời cũng nắm bắt được giai đoạn ẩm của giấy trong quá trình khô để tận dụng tốt nhất. Điều này giúp tạo ra các tác phẩm màu nước mịn màng và sáng tạo hơn, không bị gián đoạn bởi việc vẽ lại sau khi màu đã khô.
8. Hạn chế sử dụng màu đen
Nhiều họa sĩ màu nước thường tuân theo nguyên tắc không sử dụng màu đen. Có lẽ nghe thì có vẻ hơi cứng nhắc, nhưng thực tế đây là một thói quen được rất nhiều người yêu màu nước ưa thích. Thay vì nhanh chóng lấy tuýp màu đen, họa sĩ thường chọn pha trộn các gam màu khác để tạo ra những tông tối.
Vậy tại sao họ lại làm như vậy?
Điều này được các hoạ sĩ giải thích rằng, việc kết hợp các màu tương phản để tạo ra các gam tối sẽ tạo ra những màu trung tính sống động hơn, từ đó mang lại cho bức tranh sự sắc nét và phong phú mà màu đen có thể không đạt được.
Thêm vào đó, việc sử dụng cùng các màu sắc với chủ thể để pha trộn màu đen sẽ làm cho các màu này hòa hợp một cách tự nhiên và hài hòa hơn trong bức tranh tổng thể. Điều này giúp tạo ra những tông màu đậm hơn, phức tạp hơn, đồng thời làm cho ánh sáng và bóng trở nên mềm mại, tự nhiên hơn khi bạn nhìn vào.
